کتاب مبانی علم رجال که توسط حجت الاسلام والمسلمین سعید سبحانی به زبان انگلیسی به رشته تحریر درآمده شاید تنها کتابی باشد که به زبان انگلیسی در علم رجال نوشته شده است.
ریاست محترم مرکز اسلامی انگلیس حجت الاسلام والمسملین سید هاشم موسوی در مقدمه این کتاب چنین آورده اند:
بررسی تاریخ علوم بشری نشان می دهد که دانش ها به یکباره شکل نگرفته اند، بلکه در گذر زمان و در پرتو علل گوناگون رشد و کمال یافته اند. علوم اسلامی، بویژه علم حدیث نیز سیری چنین داشته است. حدیث در آغاز یادگیری متن بود، شنیدن کلمات معصومین علیهم السلام، حفظ یا نوشتن آن و سپس نقل آن برای مشتاقانی که در پی آموختن آن بودند.
حدیث جایگاه والائی در شریعت اسلامی دارد، زیرا پس از قران کریم، برترین منبعی است که میتوان از طریق آن به مقاصد شریعت دست یافت. از دیدگاه شیعه ، تبیین شریعت، پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بر عهده امامان معصوم قرار گرفته است. آنان در مقاطع مختلف هم به تشریح وحی پرداخته و هم با روایات خود، مسائل فقهی، کلامی و غیره را برای مردم تبیین نموده اند.
راویان حدیث از نظر حافظه، ضبط کلمات، وثاقت، و صداقت یکسان نیستند، بلکه در بین آنان افرادی دروغگو، و غیر قابل اعتماد هم وجود داشته است. همچنین تشابه اسمی میان برخی از راویان سبب می شود که اعتماد فقیه به روایاتی که دارای چنین راویانی است کم شده و تا زمانی که فقیه یقین یا اطمینان به صدور روایتی نداشته باشد، نمی تواند بر اساس آن روایت فتوا دهد.
بدین سان، در روند رسیدن روایات به نسل های بعدی، مشکلاتی چون، جعل، تحریف، تصحیف و آسیب های جدی دیگری رخ داد. دانشمندان اسلامی برای تشخیص روایت سره از ناسره، دانش های متفاوتی را بنیاد نهاده تا بتوانند به شکل صحیح از زلال جاری کلمات معصومین علیهم السلام بهره ببرند، از جمله این علوم که در پالایش احادیث نقش بسزائی دارد، “علم رجال” است. علم رجال علم مدونی است که فقیه با مراجعه به آن و بررسی حالات راویان، میتواند راویان راستگو و ضابط را شناخته و از این طریق به سنت قابل اعتماد برای استنباط احکام شرعی دست یابد.
نه تنها فقها برای دست یافتن به احادیث صحیح، نیازمند به علم رجال بوده، بلکه دانشمندان علوم تاریخ، تفسیر، و کلام نیز محتاج علم رجال هستند زیرا بخش عمده ای از منابع این سه علم، روایات معصومین علیهم السلام است که پالایش آنان در گرو دانستن علم رجال می باشد.
گرچه کتابهای محدودی که در این زمینه نوشته شده است، بیشتر حالت ترجمه داشته تا تالیف، کتاب حاضر که از ابتدا به زبان انگیسی نوشته شده است، مشکلات مربوط به ترجمه را ندارد. نویسنده محترم با بیش از دو دهه سابقه تدریس این متون، قطعا بیش از کتاب های ترجمه شده در امر انتقال مفاهیم علم رجال موفق بوده است.
مؤلف محترم، در این اثر سعی دارد با بیان ساده، و مثالهای متعدد، اصول مهم رجالی را برای خوانندگان انگلیسی زبان آسان نماید. کتاب از پانزده درس تشکیل شده و مطالب مهم آن از این قرار می باشد:
الف) تعریف علم رجال
ب) ضرورت علم رجال
ج) دلائل مخالفین علم رجال
د) راههای رسیدن به توثیق راویان (توثیقات خاص و عام)
ه) آشنائی با مهمترین کتب رجالی
جلد دوم این کتاب، در آینده ای نزدیک و با موضوع علم درایه، تألیف و در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت. انشاء الله.
