امام حسین علیه السلام قهرمان جهانی مبارزه با ظلم و بی عدالتی

(قسمت دوم)

اصول و خط فکری منحصر به فرد امام حسین علیه السلام: و اما چهارمین خصوصیتی که نام مبارک امام حسین علیه السلام را شایسته دریافت عنوان قهرمان مبارزه با ظلم و بی عدالتی می‌کند تمرکز وی بر حرکت روی اصول و منظومه فکری خاص بود که شبیه آن در طول تاریخ دیده نشده است.

با بررسی دقیق آثار مستند و بجا مانده از امام حسین علیه السلام شامل نامه ها، سخنرانی ها، مذاکرات و دعاهای آن حضرت، اصول و خط فکری خاصی کشف می شود که قیام عاشورا دقیقا منطبق و استوار بر آن ها است.

1. اصل آزادگی و حفظ کرامت انسانی

تأکید بر اصل آزادگی و حفظ کرامت انسانی در بند بند کلمات و سخنان امام علیه السلام قابل مشاهده است. از نظر امام علیه السلام، زندگی بدون حفظ ارزش های انسانی و اخلاقی با هیچ قیمتی ارزش خریداری ندارد لذا همواره در سخنان خود بر این نکته تأکید می کند که مرگ، صدها بار بهتر از زندگی در زیر بار ظلم و فساد همراه با ذلت و خواری است و بر اساس آنچه که در یکی از سخنرانی هایش قبل از رسیدن به کربلا اشاره کرده « فانّی لا اری الموت الّا سعادةً و لا الحیاة مع الظّالمین الّا برما» ، مرگ را جز سعادت، و زندگی با ستمکاران را جز ناراحتی و ملامت نمی بیند».

وی در اصرار بر تسلیم ناپذیری در برابر ظلم و اشتیاقش به شهادت سخنی دارد که از کمتر کسی که مدعی مبارزه با ظلم و عدالتخواهی است دیده یا شنیده شده است. ایشان می فرماید: « خط الموت علی ولد آدم مخط القلادة علی جید الفتاة وما اولهنی الی اشتیاق اسلافی اشتیاق یعقوب الی یوسف» ، « مرگ بر فرزندان آدم نوشته شده است؛ همانند اثر گردنبند که لازمه گردن دختران است، و چقدر به دیدار نیاکانم اشتیاق دارم؛ آن چنان که یعقوب به دیدار یوسف اشتیاق داشت».

در واقع امام حسين علیه السلام در واقعه عاشورا با دو مسئله اساسی رو به رو بود: یكی بیعت کردن با یزید بن معاویه و در نتیجه تن به ذلّت دادن و تسليم شدن، و ديگری برگزيدن شهادت و در نتیجه احیای اسلام عزیز با خون خویش، و امام علیه السلام شهادت را به عنوان بهترين انتخاب برگزيد.

معنای بیعت در آن زمان این بود که امام بیعت می‌کند تا یزید به او اجازه زنده ماندن بدهد، به عبارتی دیگر،  امام زنده ماندن خودش را از طریق این بیعت می‌خرد در حالی که امام حسین علیه السلام در واقع معتقد بود که معنا ندارد کسی غیر از خداوند بخواهد این حق حیات را به او بدهد لذا می گفت بیعت من با یزید با کرامت انسانی من سازگار نیست.

او اين حقيقت را با فرياد رسا اعلام مي‌دارد:  «ألا و إنّ الدعي بن الدعيّ قد ركزني بين اثنتين بين السلّه و الذلّه هيهات منّ الذلّه»، « آگاه باشید که این ناپاكزاده مرا بين دو چيز، شمشير و ذلت مخيّر كرده است اما ذلت از ما بسيار دور است» امام علیه السلام برای تبیین چرائی چنین برخورد بسیار سخت با پیشنهاد بیعت با یزید بن معاویه و حفظ جان خود چنین استدلال می کند: «یَأبی اللّه ذلک لنا و رسوُلُه والمؤمنون و حُجورٌ طابت و طَهُرت و اُنْوف‌ٌ حمّیة‌ٌ و نفوس‌ٌ أبیّة، لا واللّه‌ِ لا اُعطیکم‌ُ بیدی اعطاءَ الذَلیل ولاَ اَفِرُّ فِرارُ العبید‌ُ» ، «خدا و رسول خدا و انسان‌های با ایمان و دامن‌های پاک و پاکیزه و زعمای با حمّیت و نفوس با غیرت از چنین پیشنهادی امتناع می‌ورزند؛ به خدا سوگند من دست ذلت به شما نخواهم داد و مانند بردگان فرار نمی‌کنم‌».

از ویژگی های قابل توجه و عبرت آموز امام حسین علیه السلام در این زمینه، این است که تحفظ بر ارزش های اخلاقی و کرامت انسانی را نه تنها وظیفه خود بلکه وظيفه هر انسانی می داند که به خدا و روز جزاء ایمان دارد. ایشان در این زمینه با صراحت چنین دستور می دهد: « ألا ترون انّ الحقّ لا يُعمَل به و انّ الباطل لا يتناهي عنه فليرغب المؤمن الي لقاء ربّه محقّاً» ، « آيا نمي‌بينيد به حق عمل نمي‌شود و از باطل نهي نمي‌گردد؟ در چنين وضعي، مؤمن بايد به لقاي پروردگارش بشتابد».

یکی دیگر از نشانه های تحفظ بر کرامت انسانی در مکتب امام حسین علیه السلام این است که در نهضت و مبارزه اش بر علیه ظلم و استبداد، هرگز از سوی وی شاهد اقدامات ضد بشری و ضد اخلاقی مثل تحریم آب یا غذا و یا ترور نیستیم در حالی که در جبهه مقابل از سخت ترین اقدامات تحریمی از جمله تحریم آب بمنظور تسلیم ساختن امام و یارانش استفاده شده است.

امام علیه السلام در اولین ملاقات با سپاه هزار نفره حر بن یزید ریاحی، از صبح برای آنها آب برداشته بود چون می دانست آبشان را از دست می دهند و تشنه می مانند. به همه حتی اسبها آب داد و به صورت اسبها آب پاشید. خود سراغ علی بن طعان محاربی رفت که از فرط عطش بی توان شده بود و به او آب داد!.

در اینجا امام براحتی می توانست با جلوگیری از دستیابی دشمنان به آب و غذا، با کمترین هزینه آنان را به زانو در بیاورد اما این حرکت در فرهنگ امام علیه السلام در تضاد با کرامت انسانی است لذا نه تنها آب را بر آنها حرام نکرد بلکه با دستان خودش برخی از آنان را سیراب کرد.

نکته بسیار زیبا، درس آموز و تحسین بر انگیز در اینجا این است که هیچ کسی حتی یکبار هم نشنیده که امام علیه السلام روز عاشورا این آب دادن خود را به رخ دشمن بکشد و بر آنان بر این کار انسان دوستانه منتی بگذارد !! حتی آنگاه که برای علی اصغرش آب طلب می کرد.

در پایان این بخش لازم است به این نکته اشاره کنم که در جبهه حق، مؤمن ارزش و کرامت دارد و بر اساس میزان تقوا و تعهدش شایسته تکریم است و ما در واقعه عاشورا این تکریم و ارزش گذاری را از سوی امام حسین علیه السلام بخوبی شاهدیم.

امام علیه السلام هنگامی که در شب عاشورا یاران خویش را وفادارترین یاران حق نامید در روز عاشورا نیز این کرامت را به اوج رسانید و به بالین یک یک این شهدا رفت و سرشان را به دامن گرفت و برای شان دعا کرد و در این راه تفاوتی بین فرزند رشید خود علی اکبر و یا غلام افریقائی خود قائل نشد.

سید هاشم موسوی