در آغازین روز هفته وحدت، برابر با 19 آبان 1398 و 10 نوامبر 2019 کنفرانسی با عنوان ” وحدت امت اسلامی” در محل مرکز اسلامی انگلیس در لندن و با سخنرانی تنی چند ازعلمای شیعه و سنی مقیم انگلیس برگزار گردید.
در این کنفرانس که با استقبال بی نظیری از سوی عموم مسلمانان اهل تسنن و تشیع روبرو شد، سخنرانان ضمن تأکید بر اهمیت وحدت بین مسلمین، به ویژه در وضعیت خطیر کنونی، نسبت به راهکارهای عملی برای تحقق وحدت و پرهیز از درگیری های فرقه ای سخنانی ایراد کردند.
بدلیل اهمیت برگزاری این کنفرانس در لندن، حضرت آیت الله العظمی سبحانی از مراجع تقلید شیعیان پیام تصویری مهمی را به مناسبت میلاد رسول گرامی اسلام و هفته وحدت اسلامی خطاب به شرکت کنندگان در کنفرانس وحدت امت اسلامی ارسال کرد.
این مرجع تقلید در این پیام ویدیویی خود که به زبان عربی بود، بر ضرورت تمسک به مشترکات و ترک اختلافات بین شیعه و سنی تاکید کرد.
در این کنفرانس همچنین شیخ عمران حسین، مفتی محمد فاروق علوی و دکتر محمد خالد از علمای اهل تسنن و حجج اسلام و المسلمین سید هاشم موسوی، امام مرکز اسلامی انگلیس، محمد سعید بهمن پور، و سید عباس عابدی از علمای اهل تشیّع سخنانی ایراد کردند.
حجت الاسلام و المسلمین سید هاشم موسوی امام مرکز اسلامی انگلیس در سخنان خود در کنفرانس وحدت امت اسلامی، فرقه گرایی را یکی از چالشهای اصلی جهان اسلام معرفی کرد و از آن به عنوان یکی از مهمترین بحران های پیش روی جهان اسلام نام برد.
وی با نقل سخنانی از رهبر معظم انقلاب اسلامی که فرمودند: اکنون جهان اسلام زخمی است و افراد فاسدی که دشمنان اسلام هستند در تلاشند که جهان اسلام در داخل خودش درگیر جنگ باشد، اظهار داشت: وی از اینکه اکنون برخی در این دام خطرناک گرفتار شده اند، ابراز تاسف کرد.
ایشان با اشاره به تاریخچه تفکر وحدت اسلامی به سابقه آن در شبه قاره هند اشاره کرد و با یادآوری منتشر شدن این عقیده در ایران و عثمانی، تلاشهای افرادی مانند سید جمال الدین اسدآبادی را مورد توجه قرار داد. وی با اشاره به آیات قرآن به ویژه در مفهوم تمسک به حبل الله یادآور شد که شرط چنگ زدن به ریسمان الهی داشتن تقوا است. وی یادآور شد که بر اساس آیات قرآن، تفرقه بین مسلمین موجب شکست و از بین رفتن عزّت آنها خواهد شد. به گفته وی وحدت موضوعی نیست که یک شبه بتوان به آن دست یافت.
حجت الاسلام والمسلمين موسوی در ادامه با بیان اینکه در زمان شیخ صدوق و شیخ مفید گفتگوی بین مذاهب به محترمانه ترین روشی ادامه داشته و علما برای تدریس به مدارس سایر مکاتب اسلامی می رفته اند، از امام رضا(ع) به عنوان یکی از پیشگامان گفتگوهای علمی بین شیعه وسنی نام برد.
وی با اشاره به وصیت حضرت امام علی (ع) به فرزندان خود یادآور شد که از دید آن حضرت اصلاح ذات بین، یعنی آشتی دادن بین افراد، از نماز روزه برتر است. وی با خاطرنشان کردن اینکه وحدت ایده آل بسیار دور از تصور است و با بیان اینکه خداوند از ما توقع دارد حتی با اهل کتاب مدارا کنیم پرسید آیا امکان ندارد که فرقه های اسلامی بتوانند با احترام متقابل با یکدیگر همزیستی کنند؟ وی با اشاره به موضوع لعن و توهین به مقدسات سایر مذاهب یادآور شد که حضرت آیت الله خامنه ای در فتوای خود توهین به مقدسات سایر مذاهب را حرام اعلام کرده است. وی از قول معظم له نقل کرد که هر کسی به مقدسات دیگران توهین کند دانسته یا نادانسته مزدور دشمن است. وی با بیان اینکه طبق اخلاق قرآنی حتی نباید به مشرکان و کفّار فحش و ناسزا گفت پرسید چگونه است که برخی از مسلمانان به عقاید یکدیگر توهین می کنند.
امام مرکز اسلامی انگلیس در ادامه و با اشاره به مواردی که برخی از علما در فرقه های اسلامی برخی دیگر را متهم به بی ایمانی کرده اند تصریح کرد که باید از تکفیر پرهیز کرد. به گفته وی تنها ملاک ایمان قرآن است و قرآن می گوید اگر کسی به شما سلام داد (اظهار اسلام کرد) به او اتهام بی ایمانی نزنید. (سوره نساء آیه 94) .
شیخ عمران حسین از علما و نویسندگان برجسته اهل سنت به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این کنفرانس با بیان خاطره ای از دیدار خود با یکی از علمای شیعه در شهر شیراز گفت هنگامی که آن عالم شیعه تلاش می کرد فرقه ای از اهل سنت را که من به آن تعلق دارم کشف کند، من به او گفتم هنگام خواندن و فهم قرآن من نه شیعه هستم نه سنی. وی گفت آن عالم شیعه ضمن ابراز خوشحالی ار پاسخ من تاکید کرد که در واقع راه درست نیز همین است. وی با توضیح اینکه اکنون جهان اسلام در وضعیت پرآشوبی قرار دارد عامل این آشوب را «شیطان بزرگ» معرفی کرد. وی گفت که به امام خمینی عشق می ورزد و گمان نمی کند دیگر کسی مثل او ظهور کند. وی گفت امام خمینی به درستی انگشت اتهام را به سوی آمریکا نشانه رفت. به گفته وی اکنون قدرتهای غربی در جهان تلاش می کنند قانون خود را به عنوان قانون برتر، از طریق سازمان ملل و صندوق جهانی پول به مسلمانان تحمیل کنند. وی از احمد سوکارنو به دلیل اینکه در حدود دهه 1950 کشورش اندونزی را از سازمان ملل خارج کرد تجلیل نمود.
وی عامل اصلی ایجاد وحدت بین مسلمین را توسل به قرآن معرفی کرد و گفت طبق گفته قرآن، همه حقایق عالم دراین کتاب شرح داده شده است. وی خاطرنشان کرد که اولین قدم در فهم و توسل به قرآن آن است که قرآن را بخوانیم. وی تاکید کرد که بی سبب نیست که قرآن در لغت به معنی «خواندنی» است، و این یعنی متنی که باید خوانده شود. وی که در زمینه پیشگویی های آخرالزمانی با توسل به قرآن تخصص داشته و کتابهایی در این زمینه نوشته است، وضعیت کنونی جهان را که در آن اقلیتی قدرتمند در حال تحمیل ارزشهای خود به بشریت و ترویج فساد هستند برابر با ظهور یاجوج ماجوج توصیف نمود.
وی گفت اکنون قدرتهای غربی می خواهند ما را در بوته ذوب بی خدایی به جامعه ای همگن تبدیل کنند.
دیگر سخنران این نشست حجت الاسلام و والمسلمین سید عباس عابدی معاون فرهنگی مرکز اسلامی انگلیس با یادآوری اینکه فرقه های اسلامی حداکثر بر روی 20 درصد از احکام و اعتقادات خود با هم اختلاف دارند، خواستار وحدت کلمه بین مسلمانان بر روی 80% از اشتراکات مهم شد و یادآوری کرد که تحریک و پررنگ کردن اختلافات و دامن زدن به درگیری های فرقه ای به سود دشمنان اسلام و اجانب خواهد بود.
وی ضمن تبریک این ایام فرخنده که مصادف است با میلاد پیامبر اکرم (ص) و همچنین امام جعفر صادق (ع)، یادآور شد که هفته وحدت بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران توسط امام خمینی بنیان گذاشته شد و وی به جای تاکید بر روی اختلافات، بنای خود را بر وحدت و پررنگ کردن اشتراکات قرار داد.
حجت الاسلام عابدی با خاطرنشان کردن اینکه اختلافات فرقه ای یک واقعیت عینی در جامعه اسلامی است و با پرسیدن این سوال که با این حساب هفته وحدت و تلاش برای متحد کردن آنها چه سودی می تواند داشته باشد، توضیح داد که منظور از وحدت این نیست که شیعه ها سنی شوند یا سنی ها شیعه. بلکه منظور این است که با توجه به آن 80 درصد اشتراکات در برابر دشمنی که عقیده و فرقه ما هیچ اهمیتی برای او ندارد متحد شویم. وی تاکید کرد که همه می دانند هدف دشمن نابودی مسلمانان و از بین بردن عزّت آنهاست و اکنون که ما هر دو به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و روز حساب و قرآن اعتقاد داشته و نماز، روزه و حج به جا می آوریم، دلیلی ندارد که در جهت منافع بیگانگان یکدیگر را تضعیف کنیم، چرا که انسان خردمند به جای دعوا بر سر 20 درصد اختلاف به وحدت و دوستی بر سر 80 درصد اشتراک فکر می کند.
وی با تاکید بر اهمیت اینگونه کنفرانسها افزود چنین نشستهایی باید به طور مرتب و حداقل ماهی یک بار بین علمای سنی و شیعه برگزار شود. وی با اشاره به آیات قرآن یادآور شد که خداوند در فرصتهای گوناگون در قرآن مسلمانان را به وحدت و چنگ زدن به حبل الله تشویق کرده است. وی در این خصوص به حدیث بسیار معروف ثقلین که هم در بین شیعه و هم اهل سنت شناخته شده است، اشاره کرد.
دکتر محمد خالد از علمای اهل تسنن در آغاز سخنان خود با ابراز تاسف از اینکه واژه وحدت اکنون در جهان اسلام خیلی محبوب نیست، توضیح داد که سالها اختلاف فرقه ای امکان رسیدن به وحدت را تقلیل داده است. وی با بیان این جمله که مفاهیم را باید از طریق اضداد شناسایی کرد (تعرف الاشیاء باضدادها) خاطرنشان کرد که اهمیت وحدت را باید از مقایسه با فاجعه بار بودن تفرقه درک کرد. وی سپس گفت که برای درک اهمیت وحدت تلاش خواهد کرد که در سخنان خود درباره فاجعه بار بودن تفرقه توضیحاتی ارائه کند. وی اولین فاجعه را زوال جامعه و امت اسلامی معرفی کرد و با استفاده از آیات قرآن توضیح داد که در صورت تفرقه عزّت ما پایمال خواهد شد. وی فاجعه بعدی را فرقه گرایی تکفیری معرفی کرد و اینکه برخی از فرقه ها دیگران را بی ایمان و خارج از دین معرفی می کنند. به گفته وی فاجعه بعدی مایوس و سردرگم شدن توده های مسلمان است که در این آشوب نمی توانند عقیده خود را حفظ کنند. وی از پیروزی نیروهای بیگانه و دشمنان اسلام به عنوان فاجعه ای دیگر در این زمینه یاد کرد.
دکتر محمد خالد در ادامه سخنان خود به راه حل هایی برای مبارزه با این فرقه گرایی اشاره کرد و گفت در اولین قدم باید بین دو نوع وحدت یعنی وحدت ایده آل و وحدت عملی تفکیک قائل شد. به گفته وی وحدت ایده آل به این معنی که همه مسلمانان به یک فرقه و یک عقیده معتقد شوند امکانپذیر نیست. پس باید به دنبال وحدت عملی حرکت کرد. وی همچنین خواهان آن شد که علما عواقب و فجایع تفرقه افکنی را به مردم یادآور شوند تا آنها به این ترتیب به اهمیت وحدت پی ببرند. وی همچنین خواستار آن شد که علمای تندرو و تفرقه افکن در میان همه فرقه ها منزوی شده و جلوی آنها گرفته شود. وی به عنوان نکته آخر خواهان آن شد که جلسات گفتگو بین فرقه های اسلامی به طور سازمان یافته ادامه پیدا کند.
حجت الاسلام و المسلمین بهمن پور دیگر سخنران این نشست در سخنان خود گفت ما گاه فکر می کنیم تعابیر قرآن درباره ما نیست و درباه قدیمی ها بوده است. حال آنکه خود ما در وضع فعلی مخاطب قرآن هستیم. وی گفت ما همیشه فکر می کنیم عقیده و رفتار ما عادی است و این طرف مقابل است که رفتار تفرقه افکنانه دارد. اما اگر خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم خواهیم دید که از دید آنها، رفتارهایی که ما عادی فرض می کنیم، فرقه گرایانه دیده می شود. وی با این مقدمه به علمای شیعه و سنی توصیه کرد که از این زاویه به رفتارهای خود نگاه کنند.
وی توضیح داد که اسلام در مقایسه با سایر ادیان واقعاً تا آن درجه فرقه گرا نیست. در واقع در اسلام مکتب های فقهی گوناگون وجود دارد که لزوماً نافی یکدیگر نیستند. وی گفت اینگونه اختلافات حتی در زمان حیات پیامبر اسلام(ص) نیز وجود داشت و برخی از مسلمانان در واقعه قلعه بنی قریظه در هنگام ساعت نماز عصر به دو روش مختلف عمل کردند که در نهایت پیامبر (ص) هیچکدام را رد نکرد.
حجت الاسلام بهمن پور در ادامه توضیح داد که رسانه های غربی تلاش دارند اختلاف فرقه ای در جهان اسلام را پررنگ کرده و همه رویدادها را از زاویه اختلاف شیعه و سنی تفسیر کنند. وی با اشاره به سرمقاله ای از روزنامه گاردین نشان داد که از نظر آنها حتی انقلاب اسلامی نیز یک پدیده فرقه ای است. در حالیکه ما می دانیم یکی از اهداف انقلاب نزدیکی و وحدت بین مسلمین بوده و شخص امام خمینی تلاش بسیاری در این زمینه کرد. به گفته وی عامل اصلی همه درگیری ها اختلافات سیاسی و منافع اقتصادی است و مذهب و فرقه مذهبی در این بین نقشی ندارد. وی با اشاره به تحقیقات جدی تر در اتاق فکر های غربی توضیح داد که در این مطالعات نیز تاکید شده است نباید بیش از حد روی اختلافات دینی به عنوان عامل اصلی منازعات تکیه کرد و باید بیشتر به عوامل سیاسی و اجتماعی توجه نمود. وی گفت به عنوان مثال اکنون شیعیان در میدان تحریر بغداد تجمع کرده اند اما رسانه ها از آن به عنوان تقابل بین امپراطوری عثمانی و صفوی یاد می کنند که واقعاً مضحک و خنده دار است.
وی با بیان فرازهایی از سخنان حضرت علی (ع) در نهج البلاغه توضیح داد که عامل اصلی فرقه گرایی خودخواهی است و یادآور شد که آن حضرت با اشاره به سرگذشت قوم بنی اسرائیل به مسلمانان فرموده است که در صورت اختلاف و تفرقه عزّت آنها پایمال شده و خدا قدرت و بهروزی را از آنها خواهد گرفت.
مفتی محمد فاروق علوی از دیگر سخنرانان اهل تسنن با اشاره به اینکه پیش گرفتن راه تفرقه مساوی است با زوال عزّت همه مسلمین، به نزدیکی اعتقادی و احترام متقابل بین علمای شیعه و سنی اشاره کرد و اینکه بسیاری از امامان و رهبران فرقه های سنی مانند احمدبن حنبل و شافعی در زمان حیات خود از مکتب اهل بیت استفاده کرده و احترام خاصی برای امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق(ع) قائل بودند.
حجت الاسلام و المسلمین سید هاشم موسوی رئیس مرکز اسلامی انگلیس در جمعبندی نهایی، پیام این کنفرانس را در موارد زیر خلاصه کرد:
– کنار گذاشتن سوء تفاهم ها
– تمرکز روی اشتراکات
– پرهیز از تکفیر
– ایجاد این احساس که همه به یک خانواده تعلق داریم
آخرین بخش برنامه این کنفرانس، پرسش و پاسخ شرکت کنندگان از سخنرانان بود.
متن ترجمه فارسی پيام ويدئويي حضرت آيت الله العظمي «جعفر سبحاني» به زبان عربی به مناسبت ميلاد رسول گرامي اسلام (ص) و هفته وحدت اسلامي، خطاب به شرکت کنندگان در کنفرانس وحدت امت اسلامی در مرکز اسلامي انگلیس
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاه والسلام على خير خلقه وآله الطاهرين ومن والاهم إلى يوم الدين
قال الله تعالى «واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا»
به شما به خاطر اين نشست درخشان که باعث وحدت صف و رفع اختلاف مي شود و پشت دشمنان را مي شکند، تبريک مي گويم؛ نشستي که هارموني جان ها و همدلي و تمسک به اشتراکات که بيشتر از اختلافات است را آشکار مي سازد.
الله سبحان و تعالي به ما دستور مي دهد که به ريسمان الهي چنگ بزنيم؛ اين پرسش پيش مي آيد که منظور از ريسماني که بايد بدان چنگ انداخت، چيست؟ چرا مي گويد به ريسمان الهي چنگ بزنيد و نمي گويد به قرآن کريم و يا به دين چنگ بزنيد؟ بلکه بر چنگ انداختن به ريسمان الهي تمرکز مي کند.
امکان دارد گفته شود که خداوند متعال مي خواهد براي امت دچار تفرقه و پارگي، از مثال کسي که در چاه افتاده استفاده کند؛ اگر کسي به چاه و قعر بيفتد تنها با يک کار رهايي مي يابد که همان انداختن ريسمان در چاه است تا بدان چنگ بزند و از آنجا خارج شود و گرنه در چاه باقي مي ماند و سرنوشت وي مرگ و نابودي خواهد بود.
امت اسلامي اگر خداي ناکرده دچار تفرقه شود، همانند شخص در چاه افتاده خواهد بود، اگر اين تفرقه را فرض کنيم، درمان قطعي آن همان چنگ انداختن به ريسمان الهي و خروج از اين بحران است؛ اين (راه حل) عبارت است از تمسک به اشتراکات، خداوند يکي است، کعبه قبله همگان است، قرآن کتاب همگان است، پيامبر اکرم (ص) نيز پيام ايشان پيام آخرين پيامبر و فرستاده است.
بر همين اساس نيز بايد به اشتراکات چنگ بيندازيم در حالي که مسائل مورد اختلاف بايد به پژوهش هاي علمي ميان علما نه عامه مردم واگذار شود، در آن هنگام رهايي خواهيم يافت.
هم اکنون بايد به دشمنان به ويژه دشمن متجاوز صهيونيست توجه کنيم جايي که هر روز داراي حيله هايي براي به جان هم انداختن مسلمانان هستند.
يک بيماري علاج ناپذير نيز وجود دارد، اين که غرب تسليحات توليد مي کند و به مسلمانان مي فروشد تا يکديگر را با اين سلاح هاي مرگبار هدف قرار دهند؛ تجارت غرب همان فروش اسلحه به مسلمانان و کشورهاي اسلامي است؛ مسلمانان اين سلاح هاي مرگبار را خريداري مي کنند تا يکديگر را بزنند.
در اين وضعيت، علمايي که درد و درمان را مي شناسند، بايد متحد شوند و همگي به ريسمان الهي چنگ بزنند.
من به شما به خاطر اين نشست درخشان که يک تصوير واقعي از چنگ انداختن به ريسمان خداوند متعال است، تبريک مي گويم؛ همچنين به مجمع ديني در لندن تبريک مي گويم که شکر خدا مرکز و جايگاه علم و هدايت بوده است.
در پايان سخنان خود نيز به گفته کسي چنگ مي زنيم که گفته است: عقيده، ما را به عنوان يک امت گرد هم آورده و دين هدايت نيز ما را به عنوان پيروان در خود جاي داده است؛ اسلام ميان دل هاى ما الفت به وجود آورده هر چند در زندگى گروه هاى مختلفى باشيم.
والسلام عليکم ورحمه الله وبرکاته