عید غدیر خم یکی از مهمترین و با ارزش ترین اعیاد اسلامی است که نقش ویژهای در تاریخ اسلام دارد. این عید به واقعه ای اشاره دارد که در هجدهم ذیالحجه سال دهم هجری رخ داد و در آن روز پیامبر اسلام (ص) در غدیر خم، علی بن ابیطالب (ع) را که یکی از دانشمندترین و حکیمترین افراد زمان خود بوده به عنوان جانشین و امام پس از خود معرفی کرد. این واقعه نقطه عطفی در تاریخ اسلام محسوب میشود بگونه ای که پیامبر اسلام (ص) به همه مسلمانان توصیه کرد که این روز را به عنوان بزرگ ترین عید گرامی بدارند.
غدیر خم، پیامها و درسها
از مهمترین پیام ها و درس های این عید، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لزوم وفاداری به پیامبر (ص): پیامبر اسلام (ص) بعد از معرفی امام علی علیه السلام به عنوان جانشین خود، از مسلمانان خواست تا با بیعت با او، جانشینی و رهبری وی را بپذیرند. لزوم وفاداری و اطاعت از رسول خدا به اقتضای آیات فراوانی از قرآن مجید می طلبید که مسلمانان جملگی در این زمینه یکپارچه و متفق القول بر این فرمان الهی پایبند بوده و از جانشین پیامبر اطاعت کنند.
- اهمیت رهبری صالح: معرفی فردی با ویژگی های خاص و منحصر به فرد به عنوان جانشین پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نشاندهنده اهمیت و ضرورت وجود رهبری صالح و عادل در جامعه اسلامی است. علی علیه السلام به عنوان فردی با تقوا، امین، عالم و شجاع، الگوی مناسبی برای رهبری جامعه اسلامی بود که توسط پیامبر اسلام معرفی شد.
- وحدت و همبستگی: پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم تلاش کرد تا با معرفی ولی و جانشین خود، ضمن دعوت مسلمانان به وحدت و همبستگی، زمینه های اختلافات و تفرقههای احتمالی را نیز کاهش دهد و مسلمانان را حول محور رهبری واحدی گرد آورد و اگر مسلمانان کلام پیامبر خدا را همچون وحی لازم الاجراء می دانستند قطعا این وحدت به شکلی بهتر از آنچه که امروز شاهدیم محقق می شد.
عید غدیر خم این ظرفیت را داشته و دارد که به عنوان عاملی برای وحدت بین مسلمانان عمل کند. علیرغم اختلافات مذهبی که بین شیعه و سنی وجود دارد، همه مسلمانان به شخصیت والای امیر المؤمنین علی علیه السلام احترام میگذارند و او را به عنوان یکی از بزرگترین صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم قبول دارند. اگر مسلمانان به جای تمرکز بر اختلافات، به مشترکات خود توجه کنند، میتوانند از عید غدیر به عنوان فرصتی برای تقویت همبستگی و وحدت بین خود استفاده کنند.
متأسفانه عدم توجه کافی مسلمانان به این مأموریت بسیار مهم پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، زمینه های تفرقه و دشمنی های زیادی را فراهم کرد که نتیجه آن، ضعف سیاسی و حاکمیتی دنیای اسلام و نیز کمرنگ شدن ارزشهای اسلامی و اخلاقی در جامعه شد بگونه ایی که بخش های وسیعی از جامعه اسلامی دچار انحطاط و فساد شدند.
غدیر خم و مهمترین وظیفه مسلمانان
اولین و مهمترین وظیفه مسلمانان در قبال واقعه غدیر این است که آن را به درستی بشناسند و به نسلهای آینده منتقل کنند. این وظیفه امروز متوجه کسانی است که برای اولین بار با این ماجرای تاریخی اسلام آشنا می شوند. آگاهی از این واقعه به فهم بهتر تاریخ اسلام و نقش کلیدی امیر المؤمنین علی علیه السلام در آن کمک می کند.
سید هاشم موسوی